Anestezi fobisi toplumda yayg?n olarak görülüyor. Sadece bu korku nedeniyle pek çok insan yap?lmas? gereken ameliyatlar?n? y?llarca erteleyebiliyor. Bu durumun alt?nda bazen ameliyat s?ras?nda uyanma ve ac?y? hissetme, bazen de anesteziden hiç uyanamama gibi korkular yer yat?yor. Bu endi?elerin ortaya ç?kmas?ndaki en büyük etken ise kulaktan kula?a yay?lan çe?itli mitler olarak görülüyor. Çünkü günümüz teknolojisi sayesinde asl?nda bunlar?n hepsi birer ?ehir efsanesi olmaktan öteye geçemiyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Bölümü’nden Uz. Dr. Sibel Erdamar, anestezi hakk?nda do?ru bilinen yanl??lar hakk?nda bilgi verdi.

Belirsizlikten dolay? kayg? hissedilmesi do?al bir durumdur

Anestezi alma korkusu hastalar?n hemen hemen tümünde bulunmaktad?r. Bu nedenle çok küçük operasyonlar? bile y?llarca bekleten ki?iler görülmektedir. A?r? ve ac?, gerçek veya olas? doku hasar? ile ili?kili ho? olmayan bir duyusal ve duygusal deneyimdir. Korku, bir tehlikeyi veya tehdidi alg?lamaya veya tan?maya tepki olarak ortaya ç?kan son derece naho? bir duygudur. Anestezi ise hastan?n ameliyat s?ras?nda hiçbir a?r? hissetmemesi, mümkün oldu?unca hareketsiz kalmas? ve bütün bunlar olurken de ya?amsal fonksiyonlar?n?n korunmas? i?lemleri ?eklinde tan?mlanmaktad?r. Ac?dan korkmak ve ac?dan kaçmak, insan?n temel reflekslerinin en önemli belirleyicilerinden biridir. Ac?dan korkmak ile anesteziden korkmak aras?nda bir kar??la?t?rma yapt???m?zda anestezi korkusunun çok daha a??labilir oldu?u hemen fark edilmektedir. Ancak elbette ki ameliyat sürecinde hastay? endi?elendirecek birçok tetikleyici bir arada bulunur. Ameliyat esnas?nda ki?inin kontrolünü kaybedecek olmas?, ameliyata dair belirsizlikler, ya?anabilecek bir komplikasyon ya da hayati riskler, ameliyat öncesi akla geldi?inde kayg?n?n hissedilmesi beklenen bir durumdur. Genel anesteziden korkmak ve heyecan hissetmek anestezistlerin s?kl?kla rastlad??? ve çok anla??labilir bir duygudur.

En az bir defa anestezi alan hastalar?n pek ço?u bu korkudan kurtuluyor

Baz? hastalar ameliyat devam ederken uyanmaktan, baz?lar? ise hiç uyanamamaktan korkar. Ancak genellikle korkulan, anestezinin “bilinmez” olmas?d?r. Ameliyat öncesi heyecan, anksiyete, kayg? hissetmek ve günlerce uykusuz kalman?n anesteziye çok da etkisi yoktur. Anestezi verildi?i anda tüm bu olumsuzluklar biter. Anestezi uykudan öte bir durumdur, ilaçlar?n etkisiyle beynin a?r?y? alg?lamas? ve uyar?lara cevap vermesi durur, geçici bilinç kayb? olu?ur ancak bu durum geri dönü?lüdür. ??lemde uygulanan ilaçlar kesildi?i andan itibaren beyin fonksiyonlar? geri dönmeye ba?lar, bir süre sonra bilinç, refleksler, duyular tekrar kazan?l?r. En az bir defa anestezi alan hastalar?n pek ço?u bu korkudan kurtulur çünkü genel anestezinin çok derin ve dinlendirici bir uykudan farks?z oldu?unu tecrübe eder. Korkuyu a?man?n en önemli yolu konu ile ilgili sorulara anestezi doktorunun yard?m? ile cevaplar aramakt?r.

1. Kontrol kayb? korkusu: Ba?l?ca kayg?lardan biri, anestezi alan ki?inin kontrolünü kaybetmesi korkusudur ki bu durum hiç de hastalar?n tahmin etti?i gibi de?ildir. Anestezi alt?nda hasta konu?amaz, hareket edemez ve operasyon odas?nda bulunan konusunda uzman çal??anlar hasta için en güvenli ?ekilde süreci yürütürler. Hastan?n bilincinin aç?lmas?yla kontrolünü tekrar sa?lamas? aras?nda ise çok k?sa bir süre vard?r.
2. Anestezi alerjisi korkusu: Hastalar?n bir di?er merak etti?i konu da anesteziye kar?? alerjilerinin olup olmad???d?r. Böyle bir ?ey tan?msal olarak yoktur çünkü anestezi birbirinden farkl? çok say?da medikal ajanla sa?lan?r. Bunlardan birine alerjik olma durumu olabilir ki, operasyon odas?nda geli?en alerjik reaksiyonun hiç bir tehlikesi yoktur, çünkü alerjik reaksiyona müdahale edilmesi için gerekli tüm ekipman anestezi doktorunun elinin alt?ndad?r.
3. Ameliyat s?ras?nda uyanma korkusu: En çok duydu?umuz sorulardan biri de “Anestezi s?ras?nda uyan?r m?y?m?” sorusudur. Bu korku genellikle sosyal medya dezenformasyonunun yol açt??? korkulardan biridir. Çok çok dü?ük oranda bildirilmi? vakalar olsa da, günümüzün monitörizasyon teknolojisi art?k bu durumun tamamen önüne geçme imkan? tan?maktad?r.
4. ?leri ya?ta anestezi korkusu: Anestezi riskinin ya?la ba?lant?s? da en çok kar??la??lan sorular aras?ndad?r. Asl?nda anestezinin riskini ya? faktöründen çok hastan?n e?lik eden hastal?klar? belirler. Geli?mi? ilaçlar, teknik ve araçlar sayesinde günümüzde yeni do?andan ileri ya? hastalara kadar tüm ya? gruplar?na güvenli anestezi uygulama olana?? vard?r.
5. Üst üste anestezi alma korkusu: “Hangi s?kl?kta anestezi alabilirim?” sorusu da kar??la?t???m?z sorular aras?ndad?r. Asl?nda günde birden fazla anestezi de verilebilmesi mümkündür. Sadece hastan?n bir önceki anesteziden uyanma durumu, kullan?lan ilaçlar ve yap?lan cerrahi giri?im anestezi doktorunun uygulayaca?? yöntemi belirler.

Anestezi korkunuz varsa bu önerileri dikkate al?n!

Genel anestezi korkusundan ar?nman?n en do?ru yolu, bu sorulara cevap olu?turacak gerekli bilgiyi edinmektir. Burada önemli olan, internette edinilen bilgilerin ne denli do?ru oldu?unun teyit edilmesi gerekti?inin ve güvenilir kaynaklardan bilgi edinilmesinin do?ru oldu?unun bilincine varmakt?r. Ameliyata ve anesteziye dair en do?ru bilgiyi hekimin bildi?ini unutmadan, ona sorular sorarak süreci ö?renmek ve bir hastan?n bilmesi gerekti?i kadar? ile ilgilenmek, kayg?y? dizginlemeye yard?mc? olur. Unutulmamal?d?r ki; anestezi t?bb?n en güvenilir bölümlerinden biridir. Anestezi doktorlar? ve ekibi bu konuda özel e?itim görmü?, profesyonel ki?ilerdir ve cerrahi i?lemlerin güvenli ve konforlu geçmesi için ça??n en geli?mi? tekniklerini uygulamak üzere ameliyat süresince hastan?n ba??nda olur. Bunlar? bilmek hastan?n korkular?n? yenmesine yard?mc? olacakt?r.