KALÇA K?REÇLENMES?

Halk aras?nda ‘kalça kireçlenmesi’ olarak bilinen osteoartroz, kalça eklemini olu?turan k?k?rda??n çe?itli nedenlerle a??nmas? ve alttaki kemiklerin deforme olmas?yla karakterize bir hastal?k. Kalça kireçlenmesi belirtileri aras?nda hastay? en çok rahats?z eden durum kas?k ve/veya kalça çevresinde   geli?en a?r? oluyor. Ba?lang?çta sadece belirli bir mesafe yürürken, araca binerken ya  da merdiven ç?karken var olan a?r? zamanla istirahat halindeyken de geli?ebiliyor, ki?iyi uyku s?ras?nda uykudan uyand?racak ?iddete ula?abiliyor. Gündelik hayatta giderek artan hareket k?s?tl?l???na yol açmas? nedeniyle hasta merdiven ç?kma, ayakkab? ve çorap giyme gibi ihtiyaçlar?n? kar??layamaz hale gelebiliyor. 

Nas?l tedavi ediliyor?

Kalça kireçlenmesi tedavisi konservatif (ameliyats?z) ve cerrahi olarak iki ana gruptan olu?uyor. ?laç ve fizik tedaviyi kapsayan konservatif yöntemler a?r?y? azaltmay?, cerrahi a?amaya kadar hareket aç?kl???n? ve kas gücünü korumay? amaçl?yor. Cerrahi tedaviler de kemi?i yeniden ?ekillendirici yöntemler olan kalça artroskopisi, osteotomi ve artroplasti (kalça protezi) ?eklinde gruplara ayr?l?yor. 

Kalça Protezi: Kalça kireçlenmesi tedavisinde uygulanan ve yüzy?l?n cerrahisi olarak ifade edilen kalça protezi ameliyat?nda yüzde 90’lar?n üzerinde ba?ar?l? sonuçlar elde ediliyor. Total kalça protezi, kalça ekleminin kireçlenmesi nedeniyle hasar görmü? eklemi yapay bir eklemle de?i?tirmek için uygulanan ameliyat yöntemine deniyor. Prof. Dr. ?brahim Tuncay, protez ameliyatlar? do?ru yap?ld??? takdirde, protezin hastada uzun y?llar ?ikayet olu?turmayan do?al bir eklem gibi i?lev gördü?ünü belirterek, “Günümüzde herhangi bir komplikasyon geli?memi? hastalarda, kaliteli ve uygun protezler 20 y?ldan fazla, hatta 30’lu y?llara kadar dayanabiliyor. Yumu?ak doku iyile?me süreci olan ortalama 6 haftal?k süreç sonunda ço?u hasta desteksiz ve hemen hemen hiç k?s?tlamas?z normal hayatlar?na dönebiliyorlar” diyor. 

Son y?llarda ba?ar?yla uygulanan robotik cerrahi de bu sürece çok önemli katk?lar sa?l?yor. Robotik cerrahinin en önemli özelli?i; ameliyattan önce bilgisayar ortam?nda tasarlanmas? sayesinde kemik kesilerinin minimal hatayla yap?lmas?na ve protezlerin bölgeye ideal ?ekilde yerle?melerine imkan sa?lamas?. Bu etkileri sayesinde normalde nadir de olsa kalçan?n ç?kmas? ve damar ile sinir lezyonu gibi erken dönem komplikasyonlar? minimal düzeye iniyor. Ayr?ca protezin ideal pozisyonda yerle?tirilmesi sayesinde homojen yük da??l?m?yla protez a??nmalar? ve gev?emeleri daha geç ortaya ç?k?yor, böylece protez daha uzun ömürlü oluyor. Son y?llarda popülaritesi gittikçe artan robotik protez cerrahisinin de mükemmeliyetin beklendi?i günümüzde, yak?n zamanda, artroplastide olmazsa olmaz noktaya ula?aca?? öngörülüyor.

KALÇADA OSTEONEKROZ 

Vücudumuzda tüm organlar gibi kemik dokular? da kanla besleniyorlar. Yeterli miktarda kan ula?mad??? durumlarda kemi?e ait doku ve hücreleri ölüyor, bunun sonucunda kemikte çökmeler olu?uyor. Bu dokunun ölmesi avasküler nekroz veya osteonekroz olarak adland?r?l?yor. Uyluk kemi?i (femur) ba??n?n gücünü kaybetmesi ve zamanla çökmesi kendini kalça çevresinde olu?an ‘a?r?’ ile belli ediyor. A?r?n?n en belirgin özelli?i, kalça hareketleriyle artmas? ve bacak önünden dize do?ru yay?lmas? oluyor. Çökme nedeniyle ki?ide topallama sorunu ba? gösterirken, ilerleyen dönemde geli?ebilen kireçlenmeler eklem hareketlerinde ciddi k?s?tlamaya neden olabiliyor. 

Nas?l tedavi ediliyor?

Kemiklerde çökme olu?madan gerekli müdahalenin yap?lmas? durumunda tedavinin ba?ar? oran? art?yor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzman? Prof. Dr. ?brahim Tuncay, tedavinin tamamen hasarlanm?? alan?n güncel durumuna göre planland???n? ifade ederek, “Tedavideki as?l amaç eklem yüzeyindeki çökmeye engel olabilmek. Erken dönemde tespit edildi?inde genellikle kan suland?r?c? gibi ilaç tedavileri, hiperbarik oksijen tedavisi ve fizik tedavi deste?iyle sorun çözülüyor. Bu yöntemlerden sonuç al?namazsa ve yap?lan radyolojik de?erlendirmelerde eklemde çökme veya öncesi bulgular varsa, cerrahi yöntemlere ba?vuruluyor” diyor. Tam çökme öncesi tabloda ‘core dekompresyon’ olarak adland?r?lan operasyon yap?l?yor. Bu operasyonda amaç uyluk kemi?inin ba??ndaki beslenmeyi önleyen bas?nc? azaltmak, böylelikle ba??n tekrar kanlanmas?n?  sa?lamak. Operasyona PRP, kemik ili?i ve kök hücre gibi hücresel tedavi uygulamalar? da eklenebiliyor. Bu tedavilerden fayda görmeyen hastalarda osteotomi denilen ve kemi?in yük binme alan?n? de?i?tiren operasyonlar uygulanabiliyor. Çökme gerçekle?ti?inde ise tek seçenek olan ve hasta memnuniyetinin en yüksek oldu?u total kalça protezi operasyonu yap?l?yor. Bu tabloda hem erken dönemde minimal komplikasyon riskiyle a?r?n?n tamamen ortadan kalkmas? gibi faydalar sunan hem de özellikle genç hastalarda görülen bu patolojide kullan?lacak protezin ömrünün uzun olmas?n? sa?layan robotik uygulamalar?n? kullanmak önemli bir avantaj olu?turuyor. 

KALÇA SIKI?MA SENDROMU (FEMOROASETABULAR IMPINGEMENT SENDROMU)

Kalça s?k??mas?; kalçada olu?an yap?sal problemler nedeniyle, hareket s?ras?nda, kalça eklemini olu?turan iki parçan?n birbirine anormal temas? sonucu ortaya ç?kan bir hastal?k. Hastalar genellikle pantolon giyerken, araca binerken veya ba?da? kurarken kalça çevresinde C ?eklinde olu?an a?r?dan yak?n?yorlar. Bu sendrom zaman?nda tan?nmaz ve gerekli müdahale yap?lmazsa eklemin geri dönü?ümsüz hasar?na, yani kalça kireçlenmesine neden olabiliyor. 

Nas?l tedavi ediliyor? 

Sendromun ilk dönemlerinde fizyoterapi yöntemlerinden faydalan?lsa da kalça s?k??mas? sendromunun tedavisi cerrahi oluyor. Aç?k veya kapal? (artroskopik) metodlarla patolojinin her iki (uyluk ba?? ve kalça yuvas?) taraf? yeniden ?ekillendiriliyor ve labrum, yani kalça ekleminin yap?s?nda yer alan üçgen kesitli k?k?rdak doku y?rt?ksa ve tamir edilebilecek türdeyse onar?l?yor. E?er onar?lamayacak durumdaysa ç?kar?l?yor ya da ba?ka bir dokuyla tekrar tamir ediliyor. Ameliyat sonras?nda 4-6 hafta belirli hareketler k?s?tlan?yor ve bir çift baston kullan?lmas? öneriliyor. Ard?ndan hasta h?zl? bir ?ekilde normal hayata ve spora dönebiliyor. Ba?ar?l? bir operasyon sonras?nda hastan?n erken dönem kalça a?r?lar? kayboluyor ya da azal?yor ve uzun dönemde de kireçlenmeye gidi? süreci erteleniyor veya tamamen önleniyor.